Esdoorn maat 60/90

(Acer pseudoplatanus)

De geelgroene bloemtrossen lokken door de geur speciaal aasvliegen. Esdoorns komen voor in de gematigde streken van het noordelijk halfrond. Enkele soorten komen voor in Zuidoost-Azië en Indonesië.

Esdoorn

Esdoorn of ahorn (Acer) is een geslacht van loofbomen en heesters. Afhankelijk van de taxonomische opvatting wordt dit geslacht ingedeeld bij de esdoornfamilie (Aceraceae) of de zeepboomfamilie (Sapindaceae).

Esdoorns komen voor in de gematigde streken van het noordelijk halfrond. Enkele soorten komen voor in Zuidoost-Azië en Indonesië. Het geslacht zal zo'n 120 soorten tellen. Deze worden onderverdeeld in zestien secties met 230 verschillende taxa (soorten, ondersoorten en variëteiten). Daarnaast zijn er verschillende hybriden.

Inheems in Nederland en België zijn alleen de Spaanse aak (Acer campestre) en in Nederlands-Limburg en België de gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus).

Algemeen

De geelgroene bloemtrossen lokken door de geur speciaal aasvliegen.

gevleugelde vruchten

De vrucht is voorzien van een grote vleugel en wordt soms 'helikoptertje' genoemd. Er zitten twee vruchten aan één steeltje, zodat de vleugels tegenover elkaar staan en zo een goede verspreiding door de wind geven. De hoek die de vleugels ten opzichte van elkaar maken is, naast de vorm van de vruchtjes en de ligging daarvan, een belangrijk kenmerk voor het onderscheid van de soorten.

Bijna alle soorten hebben in het voorjaar door de hoge worteldruk een sterke sapstroom, waardoor in deze tijd van het jaar wonden sterk kunnen bloeden.

De meeste soorten hebben door de dunne bast gauw last van verbranding als de zon op de stam schijnt.

Etymologie

De botanische naam Acer is van onduidelijke herkomst. Het Latijnse woord 'acer' betekent spits of scherp. De naam zou betrekking kunnen hebben op de spitse vorm van de bladeren die bij sommige soorten voorkomen.

Toepassingen

hout van de esdoorn

Het hout is zeer bruikbaar voor meubels en omdat het goed bestand is tegen slijtage ook voor vloeren. Esdoorn wordt ook gebruikt voor het maken van keukens omdat het een lichte kleur heeft. Wanneer het een mooie golftekening heeft wordt het onder andere voor rugbladen van violen en dure gitaren gebruikt.

Sierwaarde

Esdoorns hebben een grote sierwaarde. Vooral de herfstkleuren van de esdoornbladeren zijn bekend (denk aan de 'Maple Leaf', het esdoornblad in de Canadese vlag). Deze zeer fraaie herfstkleuren zijn beperkt tot slechts enkele soorten. Omdat de esdoorn een snel groeiende boom is, die ook na snoeien weer snel doorgroeit, is hij ook wel geschikt voor het vormen van hagen. Als jonge esdoorns, die in de nabijheid van esdoorns meestal wel te vinden zijn, dicht naast elkaar geplant worden, vormt zich een moeilijk doordringbare, decoratieve heg. Enig nadeel is, dat hij 's winters kaal wordt, en dan niet zichtdicht is.

Stroop

Verder wordt uit esdoorns (vooral de suikeresdoorn) ook stroop gemaakt (ahornsiroop of esdoornsiroop).

Hout

Het hout van esdoorns wordt ook veel gebruikt voor meubels.

Drums

Esdoornhout is zeer geliefd voor het maken van drums voor zijn krachtige en diepe klank.

Soorten en cultivars

Soorten die hier worden behandeld zijn:

• Colchische esdoorn (Acer cappadocicum, synoniemen: Acer laetum, Acer colchicum en Acer lobelii) -
• Acer cappadocicum 'Aureum'
• Acer cappadocicum 'Rubrum'
• Gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus)
• Acer japonicum
• Acer japonicum 'Aconitifolium'
• Japanse esdoorn (Acer palmatum)
• Acer palmatum 'Atropurpureum'
• Acer palmatum 'Bloodgood'
• Acer palmatum 'Osakasuki'
• Acer palmatum 'Elegans'
• Acer palmatum 'Dissectum'
• Acer palmatum 'Dissectum Nigrum'
• Acer palmatum 'Dissectum Atropurpureum'
• Montpelieresdoorn (Acer monspessulanum)
• Noorse esdoorn (Acer platanoides)
• Acer platanoides 'Drummondii'
• Acer platanoides 'Faassen's Black'
• Acer platanoides 'Globosum'
• Acer platanoides 'Schwedleri'
• Acer platanoides 'Eurostar'
• Rode esdoorn (Acer rubrum)
• Slangenesdoorn of streepjesbast-esdoorn (Acer capillipes)
• Spaanse aak of veldesdoorn (Acer campestre)
• Acer campestre 'Elsrijk'
• Suikeresdoorn (Acer saccharum)
• Vederesdoorn (Acer negundo)
• Acer negundo 'Argenteo'
• Acer negundo 'Auratum'
• Acer negundo 'Aureo variegatum'
• Acer negundo 'Variegatum' (bonte vederesdoorn)
• Acer negundo 'Odessanum'
• Acer palmatum
• Acer rufinerve
• Zilveresdoorn (Acer saccharinum, synoniem: Acer dasycarpum)
• Acer sacharinum 'Fastigiata'
• Acer saccharinum 'Laciniatum'
• Acer sacharinum 'Wíerii'
• De hybride Acer freemanni is ontstaan uit een kruising van de rode esdoorn met de zilveresdoorn en genoemd naar Oliver Freemann, die in 1933 de kruising heeft gemaakt.

Ziekten

Jonge bomen kunnen aangetast worden door de verwelkingsziekte (Verticillium dahliae). De esdoorn kan ook last hebben van bladluizen, mijten en meeldauw. In de bladeren van de gewone esdoorn ontwikkelt zich in de nazomer vaak inktvlekkenziekte veroorzaakt door de schimmel Rhytisma acerinum. In een vroeg stadium van deze infectie (zie figuren) ontwikkelen zich, zoals de naam zegt, paarse tot zwarte vlekken. Later verdikt het weefsel van de zwam, tot het uiteindelijk in de late herfst ontwatert en een dik schijnweefsel vormt. Na de winter breekt dit open en ontwikkelt het vruchtlichaam zich, waarna sporevorming optreedt.

Bronvermelding

De volledige en oorspronkelijke tekst en de foto's werden overgenomen van Wikipedia. Zie  https://nl.wikipedia.org/wiki/Esdoorn_(geslacht). Deze tekst is vrijgegeven wordt onder de CC-BY-SA en/of GFDL.